Η σκιώδης φιλοξενία αποτελεί έκφανση της οικονομίας διαμοιρασμού και αφορά δραστηριότητες ευκαιριακής εκμίσθωσης ακινήτων. Η σύνδεση εκμισθωτή – μισθωτή γίνεται, κυρίως, μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας, η οποία διευκολύνει την συναλλαγή και αμείβεται για την «μεσιτεία» της. Το μέγεθος της οικονομίας διαμοιρασμού στον ελληνικό τουριστικό κλάδο εκτιμάται στα 1,40 δισ. € ετησίως.
Σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών, η εμπειρία από την λειτουργία της σκιώδους φιλοξενίας, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο αποδεικνύει ότι υφίσταται έντονη υποκατάσταση νόμιμων καταλυμάτων από άτυπα. Ορισμένες μελέτες εκτιμούν το βαθμό υποκατάστασης στο 70%.
Η υποκατάσταση αυτή οδηγεί σε απώλειες θέσεων εργασίας στον ξενοδοχειακό κλάδο και συμβάλλει στην αδήλωτη εργασία, την φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή. Ειδικά ως προς τα διαφυγόντα δημόσια έσοδα, η μη φορολόγηση του εισοδήματος της σκιώδους δραστηριότητας, προκαλεί μια απώλεια φορολογικών εσόδων περί των € 250 εκ. σε ετήσια βάση. Με δεδομένη την αλματώδη αύξηση της οικονομίας του διαμοιρασμού, τα μεγέθη αυτά αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω.
Επιλογή της πολιτικής ηγεσίας είναι η σύλληψη και φορολόγηση του διαφυγόντος εισοδήματος και ταυτόχρονα η προστασία του υγιούς ανταγωνισμού.
Σύμφωνα με το σχέδιο δράσης του Υπουργείου Οικονομικών σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία για την αντιμετώπιση του φαινομένου της σκιώδους φιλοξενίας, προβλέπεται:
- η δημιουργία μητρώου καταλυμάτων που εκμισθώνονται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμα και σύνδεσης κάθε καταλύματος με τον αντίστοιχο ΑΤΑΚ (Αριθμός Ταυτότητας Ακινήτου).
- Η συμφωνία με επιμέρους ηλεκτρονικές πλατφόρμες για την παροχή πληροφοριών στην φορολογική διοίκηση ως προς τα εκμισθωμένα ακίνητα.
- Η διενέργεια ελέγχων από μικτά κλιμάκια (Υπουργείου Οικονομικών και Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού) για την εξασφάλιση συμμόρφωσης ως προς το δημιουργούμενο μητρώο.
- Η επιβολή διοικητικών και φορολογικών προστίμων σε περιπτώσεις μη συμμόρφωσης.
Παράλληλα έχει προχωρήσει νομοθετική πρωτοβουλία από το Υπουργείο Οικονομικών σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού για τη συνολική αντιμετώπιση του φαινομένου της σκιώδους φιλοξενίας, η οποία βρίσκεται στο στάδιο της διαπραγμάτευσης με τους Θεσμούς. Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, διαμορφώνεται το κανονιστικό πλαίσιο για την οικονομία του διαμοιρασμού ακινήτων, με σκοπό την ενσωμάτωση, παρακολούθηση και έλεγχο των περιπτώσεων ευκαιριακής και βραχυπρόθεσμης εκμίσθωσης ακινήτων. Επιπρόσθετα, επιχειρείται η αντιμετώπιση διαπιστωμένων φαινομένων παραοικονομίας.
Πιο συγκεκριμένα, όλοι όσοι επιθυμούν να μισθώσουν βραχυπρόθεσμα το ακίνητό τους οφείλουν να τηρούν συγκεκριμένες προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος, οι οποίες στοχεύουν στην προάσπιση του υγιούς ανταγωνισμού και στην διασφάλιση ενός ελαχίστου επιπέδου ποιότητας των προς εκμίσθωση ακινήτων. Τα βασικά σημεία του, υπό διαπραγμάτευση, νομοσχεδίου είναι:
- Ο υποψήφιος εκμισθωτής πρέπει να είναι φυσικό πρόσωπο και να εγγραφεί σε ειδικό μητρώο της Γ.Γ.Δ.Ε., το οποίο θα αποτελεί την ταυτότητα του προς εκμίσθωση ακινήτου και θα συνοδεύει κάθε συναλλαγή. Η μη συμμόρφωση επισύρει πρόστιμο ύψους 50.000 €.
- Τίθεται όριο στον αριθμό των εκμισθούμενων ακινήτων ανά εκμεταλλευτή και στην ετήσια διάρκεια της μίσθωσης.
- Επιβάλλεται φόρος βραχυχρόνιας μίσθωσης ίσος με το 5% επί της αξίας της διανυκτέρευσης, ο οποίος θα αποδίδεται στο Ελληνικό Δημόσιο από οποιονδήποτε λειτουργεί ως ενδιάμεσος (κυρίως τις ηλεκτρονικές πλατφόρμες)
- Οι εκμεταλλευτές των ακινήτων μέσω της οικονομίας διαμοιρασμού αποκτούν εισόδημα από ακίνητα και όχι από επιχειρηματική εκμετάλλευση. Έτσι η πλειοψηφία των εκμισθωτών που διαθέτουν ένα ή δύο ακίνητα τα οποία εκμισθώνουν και αποκτούν εισόδημα έως και 12.000 € /έτος φορολογούνται με το χαμηλό φορολογικό συντελεστή 15%. Αντίθετα, όσοι υποκρύπτονται πίσω από την οικονομία του διαμοιρασμού και λειτουργούν σκιώδη ξενοδοχειακά καταλύματα αποκτώντας υψηλά εισοδήματα χωρίς, μέχρι σήμερα, να αποδίδουν φόρους και ασφαλιστικές εισφορές επιβαρύνονται με φορολογικούς συντελεστές 35% και 45% επί των ακαθάριστων κερδών τους, γεγονός που λειτουργεί ως αντικίνητρο.
ΠΗΓΗ: e-forologia
