Το πως θα έμοιαζε μία έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ περιγράφει με δέκα ερωτήσεις και απαντήσεις η αμερικανική Wall Street Journal. Το δημοσίευμα αναφέρει πως αν και πρόκειται για έναν θεωρητικό φόβο των ευρώ απαισιόδοξων εντούτοις είναι πολύ πιθανό να συμβεί σύντομα.
«Το ευρώ σχεδιάστηκε σαν ένα αμετάκλητο νόμισμα. Δεν υπάρχει καμία διαδικασία σε κανόνες ή συνθήκες για μία χώρα ώστε να σταματήσει να το χρησιμοποιεί. Έτσι το τι θα μπορούσε να συμβεί είναι άκρως υποθετικό», αναφέρει το δημοσίευμα.
1) Πως θα μπορούσε να γίνει το Grexit;
Μέσω των τραπεζών. Δεν υπάρχει καμία νομική ή πολιτική διαδικασία για να «πετάξουν» την Ελλάδα εκτός ευρώ και η κυβέρνηση της Ελλάδας έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν πρόκειται να βγει εθελοντικά. Αυτό σημαίνει ότι μία έξοδος θα μποροούσε να συμβεί εάν η κατάσταση των τραπεζών είναι τόσο κακή που δεν υπάρχει άλλη λύση.
2) Πόσο χειρότερα μπορούν να γίνουν τα πράγματα;
Όχι και πολύ χειρότερα για να είμαστε ειλικρινείς. Οι ελληνικές τράπεζες δεν έχουν ρευστότητα, δεν μπορούν να μετατρέψουν τα περιουσιακά τους στοιχεία (κυρίως τα δάνεια) σε μετρητά, όπως απαιτούν οι περισσότεροι πιστωτές. Η μόνη οντότητα που παρείχε αυτή τη ρευστότητα, ήταν η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ). Ωστόσο η ΕΚΤ έχει παγώσει τον μηχανισμό παροχής έκτακτης ρευστότητας.
Το αποτέλεσμα είναι οι τράπεζες να είναι κλειστές. Στην πραγματικότητα η Ελλάδα είναι με το ένα πόδι εκτός Ευρωζώνης. Οι Έλληνες στην πραγματικότητα πιστεύουν ότι το «νόμισμα» στους λογαριασμούς τους δεν είναι πραγματικά ευρώ.
3) Τι θα μπορούσε να το προκαλέσει;
Η ΕΚΤ. Η Κεντρική Τράπεζα θα μπορούσε να διακόψει τον ELA, καθώς έχει ήδη αφήσει να εννοηθεί ότι είναι άβολα με το ρίσκο του να παρέχει κεφάλαια στις ελληνικές τράπεζες. Εάν η «γραμμή ζωής» κοπεί, οι ελληνικές τράπεζες θα πρέπει να αποπληρώσουν τα δάνεια που έχουν λάβει. Δεν θα μπορέσουν να το πράξουν και θα καταρρεύσουν.
4) Τι θα συμβεί τότε;
Το τραπεζικό σύστημα θα χρειαστεί να αρχίσει να λειτουργεί και πάλι, μόνο και μόνο για να διασφαλιστεί η προμήθεια βασικών αγαθών και υπηρεσιών. . Η διακοπή αποδοχής των εγγυήσεων των ελληνικών τραπεζών θα διαλύσει την αξία τους, ενώ τα υπόλοιπα assets τους θα υποτιμηθούν. Ας μην ξεχνάμε ότι το μεγαλύτερο asset των ελληνικών τραπεζών είναι τα δάνεια που έχουν δώσει. Κατά τη διαδικασία της διάσωσης οι τράπεζες (ή όσες εξ αυτών επιλέχθηκαν να επιβιώσουν) θα πρέπει να ανακεφαλαιοποιηθούν.
5) Θα μπορούσε να γίνει αυτό με ευρώ;
Ναι θα μπορούσε να συμβεί αλλά θα χρειαζόταν τη βοήθεια της ΕΚΤ, καθώς πρόκειται για την μοναδική οντότητα που μπορεί να προσφέρει στήριξη σε ευρώ. Θα έπρεπε να επαναφέρει σε λειτουργία τη γραμμή ζωής και να δανείσει happy wheels σε ευρώ τα νέα τραπεζικά ιδρύματα που θα δημιουργηθούν, προκειμένου να μπορούν να αντιμετωπίσουν τις νέες εκροές καταθέσεων. Οι τράπεζες θα πρέπει ή να αυξήσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία σε ευρώ ή να μειώσουν το παθητικό τους . Ο μόνος που μπορεί να αυξήσει το ενεργητικό των τραπεζών είναι η ελληνική κυβέρνηση. Όμως αυτή δεν έχει ευρώ, έτσι θα χρειαζόταν βοήθεια από τους πιστωτές. Αυτό σημαίνει συμφωνία. Η εναλλακτική λύση είναι το Grexit.
6) Πως θα έμοιαζε αυτό;
Εάν η κυβέρνηση υιοθετούσε ένα νέο νόμισμα – θα το ονομάσουμε δραχμή-θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Θα μπορούσε να τυπωθεί δραχμή η οποία θα χρησιμοποιηθεί για να αγοραστούν μετοχές στις νέες τράπεζες. Οι τράπεζες θα έχουν φρέσκα περιουσιακά στοιχεία: Δραχμές σε μετρητά. Η ΤτΕ θα μπορούσε να παρέχει ρευστότητα σε δραχμή: Θα μπορούσε να δανείσει όση δραχμή θα ήθελε στις νέες τράπεζες.
7) Ποια είναι η παγίδα;
Το οικονομικό σύστημα θα πρέπει να μετατραπεί σε δραχμές. Ως εκ τούτου οι καταθέτες που είχαν 10.000 ευρώ στους λογαριασμούς τους, ας πούμε ότι θα είχαν 10.000 δραχμές. Δεν είναι ένα «κούρεμα» από την άποψη των αριθμών, αλλά μια δραχμή θα άξιζε σίγουρα λιγότερο από ένα ευρώ.
8) Πώς θα μπορούσε ένα Grexit να επηρεάσει την υπόλοιπη Ευρωζώνη;
Είναι εξαιρετικά δύσκολο για να το πούμε. Η Εκλάδα χρωστά πολλά χρήματα σε ευρώ απευθείας στους πιστωτές της. Η Ελλάδα θα δηλώσει αδυναμία αποπληρωμής σε αυτές τις υποχρεώσεις και είναι σίγουρο ότι θα πρέπει να τις αναδιαρθρώσει. Οφείλει επίσης 32 δισ. σε ιδιώτες κατόχους ομολόγων τα οποία θα επιδιώξει να αναδιαρθρώσει επίσης.
9) Τι θα γίνει με την ΕΚΤ;
Η ΕΚΤ όπως πιστεύουμε είναι πραγματικά το «Ευρωσύστημα». Η κατάρρευση των ελληνικών τραπεζών θα σήμαινε απώλεια 39 δισ. ευρώ που τους έχει δανείσει η ΕΚΤ. Ωστόσο ο δανεισμός είναι εγγυημένος από εξαιρετικά ασφαλή ομόλογα, οπότε το «Ευρωσύστημα» θα αντέξει.
Ένα πολύ ανοιχτό ερώτημα είναι τι συμβαίνει με τις λεγόμενες Target – 2 υποχρεώσεις που οφείλονται από την ΤτΕ προς την ΕΚΤ.
10) Τι είναι το Target-2;
Οι εμπορικές τράπεζες κάθε χώρας συνεργάζονται με την Κεντρική Τράπεζα. Όταν υπάρχει διακίνηση κεφαλαίων μεταξύ δύο τραπεζών διαφορετικών χωρών, οι κεντρικές τράπεζες αυτών των χωρών διαχειρίζονται τη συναλλαγή. Όλες αυτές οι συναλλαγές καταγράφονται σε ημερήσια βάση.
Την ίδια ώρα οι ισολογισμοί των εθνικών, κεντρικών τραπεζών είναι διαφορετικοί. Υπάρχουν κάποιοι που είναι πλεονασματικοί και κάποιο ελλειμματικοί. Στην περίπτωση της ΤτΕ ο ισολογισμός είναι ελλειμματικός, με «τρύπα» 100 δισ. ευρώ έως τον Μάιο του 2015. Αυτό το έλλειμμα είναι έλλειμμα του μηχανισμού Target-2. Η ΤτΕ μπορεί να «αρνηθεί» την ύπαρξη αυτής της «τρύπας» και φυσικά το «Ευρωσύστημα» θα χάσει τα συγκεκριμένα κεφάλαια.
