Σύνταξη – επιμέλεια
Επιστημονική ομάδα Taxheaven
Σύμφωνα με το άρθρο 22 του ν.4337/2015 που ψηφίστηκε πρόσφατα στη Βουλή, οι προθεσμίες παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για έκδοση πράξης διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου και κάθε άλλης πράξης επιβολής φόρων, τελών, προστίμων ή εισφορών, που λήγουν στις 31.12.2015 παρατείνονται κατά ένα (1) έτος από τη λήξη τους για υποθέσεις για τις οποίες έχουν εκδοθεί (κατά τη δημοσίευση του νόμου) ή θα εκδοθούν μέχρι τις 31.12.2015 εισαγγελικές παραγγελίες, εντολές ελέγχου, έρευνας ή επεξεργασίας ή εντολές και αιτήματα διερεύνησης από δικαστική ή φορολογική ή ελεγκτική αρχή, καθώς και από την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και Ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης.
Όπως αναφέρει η σχετική διάταξη, αλλά και η αιτιολογική έκθεση, η παράταση δεν είναι καθολική αλλά αφορά υποθέσεις για τις οποίες μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2015 θα γίνουν οι «κατάλληλες» ενέργειες.
Η αιτιολογική έκθεση της ανωτέρω διάταξης αναφέρει χαρακτηριστικά τα ακόλουθα:
Με τις διατάξεις του άρθρου αυτού δίνεται η δυνατότητα στη Φορολογική Διοίκηση να ολοκληρώσει (με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο για την εφαρμογή της Φορολογικής Δικαιοσύνης), σημαντικές υποθέσεις φορολογίας σε πολλά φορολογικά αντικείμενα, (εισόδημα, ΦΠΑ, κεφάλαιο, ακίνητη περιουσία κ.λ.π.) καθώς και υποθέσεις διαφθοράς, οι οποίες πρέπει να ελεγχθούν φορολογικά για να τεκμηριωθούν τα ανάλογα αδικήματα. Στις υποθέσεις αυτές συμπεριλαμβάνονται:
-Περιπτώσεις για τις οποίες έχουν ξεκινήσει ελεγκτικές διασταυρώσεις και έρευνες, με βάση δεδομένα τα οποία χορήγησαν υπηρεσίες άλλων χωρών στο πλαίσιο διεθνών συμβάσεων. Πολλές από αυτές τις υποθέσεις έχουν απασχολήσει σημαντικά την κοινή γνώμη και πρέπει να ολοκληρωθούν για προφανείς λόγους και με δεδομένο το τεκμήριο αθωότητας για τους εμπλεκόμενους.
-Σημαντικές υποθέσεις για τις οποίες έχουν ήδη ξεκινήσει οι ελεγκτικές ενέργειες, έχουν ζητηθεί στοιχεία από τράπεζες και άλλες υπηρεσίες και αναμένουμε τις απαντήσεις για να ολοκληρωθούν οι έλεγχοι.
Το άρθρο αυτό, παρατείνει την παραγραφή κατά ένα έτος, σε υποθέσεις για τις οποίες έχουν εκδοθεί ή θα εκδοθούν μέχρι και την 31.12.2015, εισαγγελικές παραγγελίες, εντολές ελέγχου, έρευνας ή επεξεργασίας ή εντολές και αιτήματα διερεύνησης από δικαστική ή φορολογική ή ελεγκτική αρχή, καθώς και από την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και Ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης.
Να θυμίσουμε στο σημείο αυτό ότι, οι πιο πρόσφατες παρατάσεις για την παραγραφή των υποθέσεων έχουν δοθεί:
1) Με τον νόμο 4203/2013 και συγκεκριμένα με το άρθρο 22 αυτού για:
α) για υποθέσεις, για τις οποίες έχουν αποσταλεί στοιχεία σε ελληνική δικαστική, φορολογική, ελεγκτική ή άλλη αρχή από άλλα κράτη μέλη της Ε. Ε. ή τρίτες χώρες στα πλαίσια αμοιβαίας διοικητικής ή δικαστικής συνδρομής ή συμβάσεων αποφυγής διπλής φορολογίας εισοδήματος και κεφαλαίου ή συμβάσεων ανταλλαγής πληροφοριών ή συμβάσεις διοικητικής συνδρομής για την καταπολέμηση της απάτης και της φοροδιαφυγής ή οποιασδήποτε άλλης διαδικασίας, ή εκκρεμεί, κατόπιν αιτήματος των ανωτέρω ελληνικών αρχών η αποστολή στοιχείων, και
β) για υποθέσεις, για τις οποίες έχουν εκδοθεί κατά τη δημοσίευση του παρόντος ή θα εκδοθούν μέχρι τις 31.12.2013 εισαγγελικές παραγγελίες, εντολές ελέγχου, έρευνας ή επεξεργασίας ή εντολές και αιτήματα διερεύνησης από δικαστική ή φορολογική ή ελεγκτική αρχή, καθώς και από την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και Ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης.
Στην Αιτιολογική έκθεση του άρθρου 22 του νόμου 4203/2013 αναφέρονται τα εξής:
«Η χώρα μας έχει προχωρήσει στην υιοθέτηση ενός ευρύτερου πλαισίου διοικητικής και δικαστικής συνεργασίας με τα κράτη μέλη και τρίτες χώρες, ώστε. να διασφαλίσει την αποτελεσματική αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών της διαρκώς αυξανόμενης παγκοσμιοποίησης της εσωτερικής αγοράς και ιδίως αυτών της φορoδιαφυγής και φοροαποφυγής δια της ανταλλαγής πληροφοριών και άλλων προβλεπόμενων μέσων.
Με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου δίνεται η δυνατότητα στη Φορολογική Διοίκηση να αξιοποιήσει στο μέγιστο βαθμό τις δυνατότητες και τα νέα εργαλεία που παρέχονται με την παράλληλη διεύρυνση των χρονικών προθεσμιών, προκειμένου ο έλεγχος να είναι διεξοδικότερος και αποτελεσματικότερος.
Η διάταξη αυτή αφορά όλα τα φορολογικά αντικείμενα (εισόδημα, ΦΠΑ, κεφάλαιο, ακίνητη περιουσία, κλπ) και καταλαμβάνει περιπτώσεις, οι οποίες χαρακτηρίζονται από πολυπλοκότητα και χρονοβόρες διαδικασίες εξαιτίας του αντικειμένου τους και της εμπλοκής περισσότερων αρχών και φορέων της ημεδαπής και αλλοδαπής (περίπτωση α’). Με την περίπτωση β’ αντιμετωπίζονται υποθέσεις, οι οποίες διερευνώνται από το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος και άλλες ελεγκτικές αρχές,στο πλαίσιο εκτέλεσης εισαγγελικών παραγγελιών και των αιτημάτων των αρμόδιων δικαστικών αρχών και της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και Ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης. Επιπροσθέτως, στη διάταξη αυτή εμπίπτουν και οι περιπτώσεις, για τις οποίες έχει εκδοθεί εντολή ελέγχου, έρευνας ή επεξεργασίας στοιχείων από το ΣΔΟΕ και τις λοιπές φορολογικές και ελεγκτικές αρχές. Η διάταξη της περίπτωσης β’ του παρόντος άρθρου καταλαμβάνει και τις υποθέσεις εκείνες, για τις οποίες έχει εκδοθεί ή πρόκειται να εκδοθεί εντολή ελέγχου, έρευνας ή παραγγελίας μέχρι και τη λήξη του χρόνου παραγραφής, δηλαδή την 31η Δεκεμβρίου 2013».
2) Με την παράγραφο 5 του άρθρου 37 του νόμου 4141/2013 με την οποία δόθηκε παράταση για δύο χρόνια στις ανέλεγκτες υποθέσεις για τις οποίες είχε εκδοθεί φύλλο ελέγχου έως την 31η Δεκεμβρίου 2014.
Η σχετική διάταξη ανέφερε:
«Από τις ανέλεγκτες υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος και λοιπών φορολογικών αντικειμένων των οποίων επίκειται ο χρόνος παραγραφής σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, για τις οποίες έχει εκδοθεί εντολή ελέγχου μέχρι το χρόνο παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για κοινοποίηση φύλλων ελέγχου ή πράξεων, επιβολής του φόρου και λοιπών καταλογιστικών πράξεων, παρατείνεται το δικαίωμα αυτό για δύο ακόμα έτη πέραν του χρόνου που ορίζεται από τις οικείες κατά περίπτωση διατάξεις.
Οι διατάξεις του προηγούμενου εδαφίου ισχύουν για υποθέσεις για τις οποίες η προθεσμία παραγραφής λήγει από 31.12.2013 και μετά».
Αυτό που μπορεί να παρατηρηθεί σχετικά με τη νέα παράταση του νόμου 4337/2015, είναι η διαφοροποίηση της σε σχέση με τις προηγούμενες σε ό,τι αφορά στις ενέργειες που πρέπει να γίνουν σε ορισμένες υποθέσεις, έτσι ώστε να παραταθεί η παραγραφή τους. Ενώ δηλαδή στις προηγούμενες περιπτώσεις η παραγραφή των υποθέσεων μπορούσε να παραταθεί εφόσον είχαν εκδοθεί οι σχετικές εντολές ελέγχου μέχρι το τέλος του χρόνου παραγραφής, στην προκειμένη διάταξη του άρθρου 22 αναφέρονται επιπλέον ενέργειες, καθώς και άλλα έγγραφα/εκθέσεις, τα οποία αρκούν για την παράταση της παραγραφής (π.χ. εισαγγελικές παραγγελίες, εντολές ελέγχου, εντολές έρευνας ή επεξεργασίας, εντολές και αιτήματα διερεύνησης από δικαστική ή φορολογική ή ελεγκτική αρχή, και τέλος εντολές και αιτήματα διερεύνησης από την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές δραστηριότητες).
Λαμβάνοντας υπόψιν τις ανωτέρω παρατάσεις και εφόσον κάποια υπόθεση δεν εμπίπτει στις διατάξεις των νόμων 4203/2013, 4141/2013, 4337/2015, για την παραγραφή ισχύει ο ακόλουθος πίνακας:
ΧΡΟΝΟΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗΣ
ΧΡΗΣΕΙΣ ΧΡΟΝΟΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΗΣ
1990 – 1991 ΜΕΧΡΙ 31/12/2002
1992 – 93 – 94 – 95 – 96 – 97 ΜΕΧΡΙ 31/12/2003 (ή ΜΕΧΡΙ 27/02/2004)*
1998 – 1999 ΜΕΧΡΙ 31/12/2005
2000 ΜΕΧΡΙ 31/12/2013 (παράταση)
2001 ΜΕΧΡΙ 31/12/2013 (παράταση)
2002 ΜΕΧΡΙ 31/12/2013 (παράταση)
2003 ΜΕΧΡΙ 31/12/2013 (παράταση)
2004 ΜΕΧΡΙ 31/12/2013 (παράταση)
2005 ΜΕΧΡΙ 31/12/2013 (παράταση)
2006 ΜΕΧΡΙ 31/12/2013 (παράταση)
2007 ΜΕΧΡΙ 31/12/2013
2008 ΜΕΧΡΙ 31/12/2014
2009 ΜΕΧΡΙ 31/12/2015
2010 ΜΕΧΡΙ 31/12/2016
2011 ΜΕΧΡΙ 31/12/2017
2012 ΜΕΧΡΙ 31/12/2018
2013 ΜΕΧΡΙ 31/12/2019
2014 ΜΕΧΡΙ 31/12/2020
2015 ΜΕΧΡΙ 31/12/2021
2016 ΜΕΧΡΙ 31/12/2022
*Παράταση έως 27/2/2004 ορισμένων υποθέσεων (σχετ. άρθ. 22 παρ. 1 του ν.3212/2003 και εγκ. 1114957/23.12.2003/1928/ΔΕ-Α’/2003)
Σχετικά με το χρόνο διαφύλαξης βιβλίων και στοιχείων:
Σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 9 του Κ.Φ.Α.Σ. ¨Τα βιβλία, τα στοιχεία, τα λοιπά δικαιολογητικά των εγγραφών στα βιβλία, καθώς και τα ηλεκτρομαγνητικά μέσα στα οποία αποθηκεύονται δεδομένα βιβλίων, για τα οποία δεν υπάρχει υποχρέωση εκτύπωσής τους, διατηρούνται στον εκάστοτε οριζόμενο από τις σχετικές φορολογικές διατάξεις χρόνο παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για επιβολή φόρου και οπωσδήποτε όσο χρόνο εκκρεμεί σχετική υπόθεση ενώπιον των Διοικητικών Δικαστηρίων ή του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Οι διατάξεις της παραγράφου αυτής είναι ομοίου περιεχομένου με τις αντίστοιχες διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 21 του προϊσχύσαντος Κ.Β.Σ. (Π.Δ. 186/1992) και δε χρήζουν περαιτέρω διευκρινίσεων.
«Άρθρο 21 ΚΒΣ Τόπος τήρησης βιβλίων και στοιχείων. Χρόνος διαφύλαξης αυτών.
…
2.Τα βιβλία, οι οπτικοί δίσκοι και γενικά όλα τα ηλεκτρομαγνητικά μέσα στα οποία αποθηκεύονται δεδομένα βιβλίων, για τα οποία δεν υπάρχει υποχρέωση εκτύπωσης τους, τα στοιχεία που ορίζονται από τον Κώδικα αυτό, καθώς και τα λοιπά δικαιολογητικά των εγγραφών στα βιβλία διατηρούνται στον εκάστοτε οριζόμενο από τις σχετικές φορολογικές διατάξεις χρόνο παραγραφής του δικαιώματος του Δημοσίου για επιβολή φόρου. Τα βιβλία και τα στοιχεία αυτά διατηρούνται οπωσδήποτε όσο χρόνο εκκρεμεί σχετική υπόθεση ενώπιον των Διοικητικών Δικαστηρίων ή του Συμβουλίου της Επικρατείας».
Συνεπώς, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 22 του νόμου 4203/2013 και των διατάξεων του άρθρου 37 του νόμου 4141/2013 και του άρθρου 22 του νόμου 4337/2015 (όπως αναφέρουμε ανωτέρω) μετά την 31.12.2015 παραγράφεται το δικαίωμα του δημοσίου για κοινοποίηση φύλλων ελέγχου φόρων, τελών και εισφορών μέχρι και την χρήση 2009, και επιπλέον υπάρχει η δυνατότητα για καταστροφή των βιβλίων και στοιχείων μέχρι και την χρήση αυτή.
Υπενθυμίζουμε τέλος ότι, για τις περιπτώσεις πριν από την ισχύ του νέου Κ.Φ.Ε. (δηλαδή πριν την 1.1.2014) και σε ό,τι αφορά μόνο στη φορολογία εισοδήματος, σχετικά με την παραγραφή των υποθέσεων στις οποίες υφίσταται υποβολή εκπρόθεσμες δηλώσεις παρακρατούμενων φόρων και φόρου εισοδήματος, ισχύουν άλλες προθεσμίες παραγραφής σύμφωνα με τις διατάξεις του παλιού ΚΦΕ ν.2238/1994. (15ετία)
(Σημειώνουμε επίσης ότι τα ανωτέρω δεν ισχύουν για υποθέσεις Φ.Π.Α., κληρονομιών, γονικών παροχών κλπ. αλλά μόνο για υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος (δηλώσεων εισοδήματος και παρακρατούμενων φόρων).
