[26.10.2014]
Ακούμε εδώ και καιρό για τα ελληνικά λογιστικά πρότυπα. Εδώ και μερικές ημέρες τα Ε.Λ.Π. έχουν πάρει ουσιαστικά σάρκα και οστά αφού κατατέθηκε προς διαβούλευση το σχετικό νομοσχέδιο, ενώ αμέσως μετά, αναμένεται να κατατεθεί και στην βουλή. Σε κάθε περίπτωση που καλούμαστε να εφαρμόσουμε καθετί καινοφανές είναι λογικό να διατηρούμε επιφυλάξεις ως προς την αποτελεσματικότητα ή τη χρησιμότητα που θα επιφέρει στην καθημερινότητά μας. Επίσης, είναι λογικό να μη μπορούμε να εκφέρουμε ολοκληρωμένη άποψη αν δε γνωρίζουμε επακριβώς τις αλλαγές που επέρχονται.
Στις περιπτώσεις αυτές μπορούμε να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα ως προς τις επιπτώσεις ή τα προβλήματα που θα επιφέρει η εφαρμογή νέων δεδομένων, μόνο αν μελετήσουμε προσεκτικά τις νέες διατάξεις. Δηλαδή, μέσα από την ενδελεχή μελέτη εν προκειμένω των Ε.Λ.Π. μπορούμε να βγάλουμε κάποια αρχικά συμπεράσματα αναφορικά με τη χρησιμότητά τους και τη συμβολή τους στην εκλογίκευση της επιστήμης την οποία υπηρετούμε.
Γνωρίζουμε βέβαια ότι οι καιροί είναι δύσκολοι και ότι ο κλάδος μας βάλλεται πανταχόθεν από την πολυνομία και τις συνεχείς αλλαγές στο φορολογικό τοπίο που έχει άμεσες επιπτώσεις στη διαχείριση του χρόνου που μας απομένει για μελέτη των αλλαγών. Η μεγαλύτερη όμως επίπτωση αφορά στη ψυχική μας υγεία αφού μονίμως ακολουθούμε ασθμαίνοντες τις εξελίξεις. Ουσιαστικά, έτσι όπως έχουν διαμορφωθεί οι συνθήκες και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα δεν υπάρχει επαρκής χρόνος για τη μελέτη όλων των νέων συνθηκών που διαμορφώνονται στο χώρο μας.
Αντιλαμβανόμενοι αυτή την ανάγκη του κλάδου μας και στα πλαίσια της συνεχούς ενημέρωσης των συναδέλφων, κάναμε ένα πρώτο βήμα να αποκωδικοποιήσουμε το πρόσφατο νομοσχέδιο των Ε.Λ.Π. προκειμένου να βοηθήσουμε όλους τους ενδιαφερόμενους.
Έτσι, η επιστημονική ομάδα του κόμβου Taxheaven και ο επιστημονικός συνεργάτης Κος κ.Νιφορόπουλος με τη συνδρομή και των μελών της επιστημονική ομάδας της Π.Ο.Φ.Ε.Ε., Κο Γιώργο Χριστόπουλο και Βασίλη Καμπάνη οι οποίοι ήταν και μέλη της επιτροπής για την ομαλή εφαρμογή των νέων Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων, ανέλυσε τις διατάξεις του σχεδίου νόμου «Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα», με σκοπό την παροχή ενημέρωσης στους ενδιαφερόμενους, αναφορικά με τις αλλαγές, τις επιπτώσεις και τα τυχόν οφέλη από την επερχόμενη τήρησή τους.
Η παρούσα ανάλυση που παρουσιάζεται με την μορφή ερώτησης – απάντησης, εκτιμούμε ότι θα ξεδιαλύνει λίγο το τοπίο γύρω από τα Ε.Λ.Π. και θα άρει τις δικαιολογημένες ανησυχίες των συναδέλφων που εκδηλώθηκαν μετά τη δημοσιοποίηση του σχεδίου νόμου. Τονίζουμε βέβαια ότι, αυτές οι ερωτήσεις/απαντήσεις είναι ένας πρώτος κορμός και σύντομα θα επανέλθουμε με νέο υλικό ώστε να εμπλουτίσουμε την παρούσα ανάλυση. Εδώ να σημειώσουμε πως είναι απαραίτητη και η δική σας συμβολή και γι΄αυτό προτείνουμε να συμμετέχετε με τις παρατηρήσεις και τα σχόλιά σας που θα βοηθήσουν στην ανάδειξη προβλημάτων ή ενδεχόμενων στρεβλώσεων από την μελλοντική υιοθέτηση των Ε.Λ.Π.
Ερώτηση 1: Ποια είναι η σπουδαιότερη μεταρρύθμιση του σχεδίου νόμου;
Η κωδικοποίηση της νομοθεσίας, όποτε επιχειρήθηκε ιστορικά, έχει αποδειχθεί πολύ μεγάλη μεταρρύθμιση που μειώνει το κόστος λειτουργίας της αγοράς και αυξάνει την ασφάλεια δικαίου. Το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου καταπολεμά κατά την άποψή μας αποτελεσματικά τη λογιστική πολυνομία.
Διαβάζοντας το κείμενο του νομοσχεδίου αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς ότι καταργούνται απαρχαιωμένες και αντικρουόμενες διατάξεις νόμων. Ενδεικτικά, από την 1.1.2015 καταργούνται διατάξεις που αφορούν στους νόμους 2190/1920, 3190/1955, 4172/2012, που αφορούν τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις των εταιριών Α.Ε., Ε.Π.Ε., Ι.Κ.Ε. Επίσης, καταργείται το Π.Δ. 1123/1980 (όχι όμως το σχέδιο λογαριασμών του Ε.Γ.Λ.Σ.), ο Κ.Φ.Α.Σ. (ν. 4093/2012), τα κλαδικά λογιστικά σχέδια των ασφαλιστικών και των τραπεζών, ο ν. 1809/1988, χωρίς ωστόσο να αλλάζει το καθεστώς των ταμειακών μηχανών, κ.λπ.
Μεταξύ των διατάξεων που καταργούνται είναι και τα άρθρα του ν. 2065/1992 που αφορούν στην αναπροσαρμογή αξίας ακινήτων. Στο νέο πλαίσιο η αναπροσαρμογή είναι δυνατή για ιδιοχρησιμοποιούμενα και επενδυτικά ακίνητα, και μόνο όταν η επιχείρηση έχει επιλέξει επιμέτρηση στην εύλογη αξία. Όταν η επιχείρηση έχει επιλέξει το ιστορικό κόστος δεν νοείται αναπροσαρμογή (αλλά υπάρχει έλεγχος απομείωσης, όταν υπάρχουν σχετικές ενδείξεις) (βλ. άρθρο 24).
Ερώτηση 2: Τι διαδέχεται τον Κ.Φ.Α.Σ.; Υπάρχει επαρκής χρόνος για ενημέρωση;
Τα κεφάλαια 2 και 3 του σχεδίου νόμου απλοποιούν και εκσυγχρονίζουν τις συχνά γραφειοκρατικές ρυθμίσεις του Κ.Φ.Α.Σ. Ο κώδικας φορολογικής απεικόνισης συναλλαγών περιείχε διατάξεις περί τιμολόγησης (βάσει σχετικής οδηγίας της Ε.Ε.) και άλλες ρυθμίσεις που στόχευαν στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής.
Στο σχέδιο νόμου προβλέπονται τα ακόλουθα:
• Οι διατάξεις περί τιμολόγησης παραμένουν στην ουσία οι ίδιες, με βελτιώσεις που διευκολύνουν τη λειτουργία της αγοράς. Δεν υπάρχει κάτι ουσιωδώς καινούργιο να εμπεδώσουν οι λογιστές και οι επιχειρήσεις (βλ. άρθρα 8,9,10,15).
• Οι γραφειοκρατικές και κοστοβόρες διατάξεις του Κ.Φ.Α.Σ. (όσες παρέμεναν από τον Κ.Β.Σ.) αντικαθίστανται από σύγχρονες λογιστικές πρακτικές και άλλες δικλίδες .Πολλές από αυτές τις δικλίδες οι επιχειρήσεις από μόνες τους εφαρμόζουν για εσωτερικούς διαχειριστικούς σκοπούς. Έτσι, διασφαλίζεται η δυνατότητα διενέργειας ουσιαστικού ελέγχου χωρίς να επιβαρύνονται οι επιχειρήσεις (βλ. άρθρα 3,4,5,6).
• Καθώς το νομοσχέδιο εισάγει μόνο βελτιώσεις και απλοποιήσεις σε θέματα που ρύθμιζε ο Κ.Φ.Α.Σ., δεν θα υπάρξει ζήτημα στην ενημέρωση λογιστών και επιχειρήσεων. Σύμφωνα με πληροφορίες του κόμβου, ήδη εργάζεται ειδική επιτροπή για την έκδοση ερμηνευτικής εγκυκλίου για τα κεφάλαια 2 και 3.
• Διατηρείται η απαλλαγή για την απογραφή για πολύ μικρές οντότητες (όπως αυτές περιγράφονται στην παρ. 2γ του άρθρου 2), με κύκλο εργασιών μέχρι 150.000 ευρώ (βλ. παρ. 3 του άρθρου 30).
• Προβλέπεται η δυνατότητα περαιτέρω απλουστεύσεων και απαλλαγών στην τήρηση λογιστικών βιβλίων και στην έκδοση λογιστικών στοιχείων (παραστατικών) για ειδικές κατηγορίες οντοτήτων (άρθρο 30 παράγραφος 14).
Ερώτηση 3: Το νομοσχέδιο εφαρμόζει τα Δ.Λ.Π.;
• Το νομοσχέδιο, με λογιστικούς κανόνες μερικών δεκάδων σελίδων, δεν εισάγει τα έκτασης περίπου 1.500 σελίδων Δ.Λ.Π.
• Το νομοσχέδιο εισάγει, στο βαθμό που μπορούμε να κρίνουμε στα περιορισμένα χρονικά πλαίσια με ορθότητα και πληρότητα τις διατάξεις της Οδηγίας 2013/34/EE (νέα λογιστική οδηγία) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Οι λογιστικές διατάξεις της οδηγίας 34, σχεδόν στο σύνολό τους, προϋπήρχαν στην 4η οδηγία (ατομικές καταστάσεις) και την 7η οδηγία (ενοποιημένες καταστάσεις) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ερώτηση 4: Ποιες από τις διατάξεις είναι υποχρεωτικές λόγω της νέας ευρωπαϊκής λογιστικής οδηγίας και ποιες όχι;
• Όλες οι προαιρετικές διατάξεις έχουν εισαχθεί σε προαιρετική βάση. Αν δεν είχαν εισαχθεί οι προαιρετικές, το λογιστικό πλαίσιο θα ήταν ελλιπές.
• Καμιά προαιρετική διάταξη της ευρωπαϊκής οδηγίας δεν είναι υποχρεωτική στο νόμο.
• Μέσα από μία απλή αντιπαραβολή της οδηγίας με τον νόμο, έχουμε πλήρη εικόνα.
Ερώτηση 5: Πότε θα αρχίσουν να ισχύουν οι νέοι λογιστικοί κανόνες; Υπάρχει χρόνος ενημέρωσης;
Οι νέοι λογιστικοί κανόνες θα αρχίσουν να ισχύουν από 1η Ιανουαρίου 2015, αλλά δε θα υπάρξει πρόβλημα στην ενημέρωση λογιστών και επιχειρήσεων διότι:
• Οι επιχειρήσεις και οι λογιστές θα κληθούν να εφαρμόσουν τους νέους λογιστικούς κανόνες και να χρησιμοποιήσουν τα νέα υποδείγματα λογιστικών καταστάσεων όταν συντάξουν τις καταστάσεις του έτους 2015, δηλαδή τους πρώτους μήνες του 2016. Επομένως, υπάρχει επαρκής χρόνος προετοιμασίας. Ευελπιστούμε ότι έγκαιρα ότι θα εκδοθούν και οι σχετικές διευκρινιστικές οδηγίες εφαρμογής.
Ερώτηση 6: Αχρηστεύεται η εσωτερική λογιστική οργάνωση των επιχειρήσεων; Πρέπει να εφαρμόσουν νέο σχέδιο λογαριασμών οι επιχειρήσεις; Πότε θα γίνει η προετοιμασία; Δε θα υπάρξει κόστος για αυτό;
• Οι επιχειρήσεις μπορούν να συνεχίσουν να εφαρμόζουν το σχέδιο λογαριασμών του ΕΓΛΣ και έτσι δε θα προκληθεί καμία αναστάτωση από τη μετάβαση στο νέο λογιστικό πλαίσιο. Το προτεινόμενο σχέδιο λογαριασμών είναι προαιρετικής εφαρμογής (βλ. παρ. 9 του άρθρου 3). Οι επιχειρήσεις συνεπώς έχουν το απόλυτο δικαίωμα να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το σχέδιο λογαριασμών του Ε.Γ.Λ.Σ. Έτσι, η λογιστική λειτουργία των επιχειρήσεων δε θα αλλάξει, δε θα διαταραχθεί την 1η Ιανουαρίου 2015.
• Δεν απαιτείται να αλλάξει η λογιστική οργάνωση, η συνδεσμολογία των λογαριασμών και γενικότερα η καθημερινή λειτουργία του λογιστηρίου.
• Δεν απαιτείται να αλλάξει η κοστολογική οργάνωση της επιχείρησης αφού οι κανόνες κοστολόγησης ουσιαστικά δεν αλλάζουν.
• Το σχέδιο νόμου παρέχει ένα προαιρετικής εφαρμογής λιτό και ευέλικτο σχέδιο λογαριασμών, προσαρμοσμένο στη δομή, το περιεχόμενο και την ονοματολογία των λογαριασμών. Το σχέδιο αυτό έχει επίσης λάβει υπόψη του την καθολική σχεδόν χρήση προηγμένων πληροφοριακών λογιστικών πακέτων.
Ερώτηση 7: Τι θα αλλάξει στις πολύ μικρές επιχειρήσεις και τους αυτοαπασχολούμενους; Τι βιβλία θα τηρούν;
• Οι πολύ μικρές επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενοι που τηρούσαν βιβλία εσόδων-εξόδων με το απλογραφικό λογιστικό σύστημα θα συνεχίσουν να τηρούν τα βιβλία τους με τον ίδιο τρόπο, όπως μέχρι σήμερα (βλ. παρ. 12 άρθρου 3).
• Το όριο του τζίρου που σήμερα είναι ευρώ 1.500.000 για τα βιβλία εσόδων – εξόδων (απλογραφικά) διατηρείται στο ίδιο ποσό. (βλ. διάταξη άρθρου 1 παρ 2γ σε συνδυασμό με το άρθρο 2 παρ. 2 και 3 και την παρ. 11 του άρθρου 3).
• Επιπλέον, οι οικονομικές καταστάσεις που καταρτίζουν οι ως άνω επιχειρήσεις βάσει του σχεδίου νόμου είναι πολύ απλές και κατανοητές (βλ. υποδείγματα νομοσχεδίου Β6 και Β5 κατά περίπτωση και άρθρο 16 παρ. 7 και 8).
Ενδεικτικά για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις/οντότητες ισχύουν τα ακόλουθα:
Με κύκλο εργασιών <=1.500.000
Νομική μορφή Ο.Ε .- Ε.Ε. – ατομικές, μη κερδοσκοπικές (παρ. 2γ του άρθρου 2)
Δύνανται να τηρούν Απλογραφικό λογιστικό σύστημα (πρώην απλογραφικά βιβλία ή βιβλία Β κατηγορίας)
Δε χρησιμοποιούν Λογιστικό σχέδιο
Καταρτίζουν στο τέλος του χρόνου Συνοπτική Κατάσταση αποτελεσμάτων (Υπόδειγμα Β.6)
Αρχείο περιουσιακών στοιχείων Τηρούν μητρώο παγίων και αρχείο απογραφής αποθεμάτων (εκτός και εάν απαλλάσσονται.)
Αρχείο λογαριασμών υποχρεώσεων Δεν τηρούν
Αποσβέσεις Διενεργούν και καταγράφουν μόνο τις φορολογικές αποσβέσεις
Αναβαλλόμενη φορολογία Δεν εφαρμόζουν τις διατάξεις περί δυνατότητα αναγνώρισης αναβαλλόμενης φορολογίας
Προσάρτημα Καταρτίζουν ένα πολύ απλοποιημένο προσάρτημα με ελάχιστα πληροφοριακά στοιχεία (επωνυμία έδρα κλπ)
Ερώτηση 8: Καταργούνται οι απαλλαγές και διευκολύνσεις για ειδικές κατηγορίες όπως οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ, οι ευκαιριακά και παρεπόμενα απασχολούμενοι, κλπ.;
• Ορίζονται απαλλαγές (επανάληψη απαλλαγών που ισχύουν σήμερα) στην έκδοση στοιχείων και τήρηση βιβλίων (βλ. παρ. 1 άρθρο 39).
• Προβλέπεται η δυνατότητα και άλλων απαλλαγών με απόφαση της Διοίκησης.
Ερώτηση 9: Σε διάταξη του άρθρου 17 αναφέρεται ότι, «οι επιχειρήσεις δύνανται να αναζητούν ερμηνευτική καθοδήγηση από τα σχετικά Δ.Π.Χ.Α. στο βαθμό που οι ρυθμίσεις των προτύπων αυτών είναι συμβατές με τον παρόντα νόμο». Θα πρέπει οι λογιστές να αναζητούν οδηγίες και κατευθύνσεις από τα ΔΠΧΑ ή από άλλο θεσμοθετημένο όργανο;
• Η διάταξη αναφέρει ότι η επιχείρηση δύναται (δεν υποχρεούται) να αναζητά καθοδήγηση από τα ΔΛΠ.
• Η διάταξη αναφέρεται σε πολύπλοκα θέματα για τα οποία η οδηγία δεν δίνει πλήρες πλαίσιο, ενώ τα ΔΛΠ έχουν τέτοιο πλαίσιο. Παράδειγμα είναι οι εύλογες αξίες των χρηματοοικονομικών στοιχείων που η Οδηγία καλύπτει σε λιγότερο από 2 σελίδες, ενώ στα ΔΛΠ υπάρχουν αναλύσεις 300 σελίδων.
• Τα θέματα στα οποία αναφέρεται η διάταξη δεν πρόκειται να απασχολήσουν τη μεγάλη πλειοψηφία λογιστών και επιχειρήσεων (εύλογες αξίες, αντιστάθμιση, κλπ.).
από email του Συναδέλφου Γ.Χριστόπουλου
