Εδώ και λίγες εβδομάδες το επίσημο νόμισμα που χρησιμοποιούμε έχει δεχτεί σημαντική μείωση της αξίας του. Από την ώρα που απαγορεύτηκε να κάνουμε ελεύθερα αναλήψεις, στην πράξη η οικονομία λειτουργεί με υποτιμημένο νόμισμα.
Ήδη ανταλλάσσονται τραπεζικές καταθέσεις στο εξωτερικό που διαθέτουν ελεύθερα ευρώ, έναντι αντίστοιχων στο εσωτερικό μεγαλύτερης ονομαστικής αξίας.
Άλλη δύναμη έχουν τα εγκλωβισμένα ευρώ όσο βρίσκονται μέσα στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και διαφορετική οι καταθέσεις των υπόλοιπων Ευρωπαίων.
Η ανάγκη κάποιου επιχειρηματία να πληρώσει τον προμηθευτή του στο εξωτερικό, τον κάνει να αναζητήσει διευκόλυνση από κάποιον που διαθέτει λογαριασμό εκτός Ελλάδος ή σε μετρητά εκτός τράπεζας. Μεταφέρει στον ελληνικό τραπεζικό λογαριασμό π.χ. 10.000 ευρώ και λαμβάνει 8.000 ευρώ από “ελεύθερα” ευρώ. Γινόμαστε μάρτυρες σε κάτι που φάνταζε αδιανόητο σε χώρα της ευρωζώνης: μαυραγορίτικες πρακτικές υποτιμημένου νομίσματος.
Πότε θα καταργηθούν οι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων; Άγνωστο.
Κρίνοντας από την μέχρι τώρα διεθνή εμπειρία, οι περιορισμοί θα κρατήσουν από πολλούς μήνες, μέχρι χρόνια. Στο μόνο που μπορούμε να ελπίζουμε είναι να χαλαρώνουν σιγά σιγά, με την προϋπόθεση πως η οικονομική κατάσταση της χώρας θα βελτιώνεται.
Το πρώτο πλήγμα το δέχεται η μεταποίηση
Πολλοί νομίζουν πως θα πληγούν αποκλειστικά κάποιοι εισαγωγείς ειδών που δεν είναι άμεσης ανάγκης, οπότε η ζημιά είναι περιορισμένη.
Μεγάλο λάθος!
Ας υποθέσουμε πως έχουμε μια παραγωγική επιχείρηση που κατασκευάζει ένα προϊόν του οποίου οι πρώτες ύλες δεν είναι αποκλειστικά ελληνικές. Αν δεν μπορεί να τις προμηθευτεί ή να τις αντικαταστήσει από εγχώριες, άλλης μορφής, προδιαγραφών και κόστους, οι εργαζόμενοι δεν θα έχουν αντικείμενο εργασίας. Νομοτελειακά η επιχείρηση θα οδηγηθεί στο κλείσιμο.
Κλείνοντας δεν σημαίνει μόνο πως θα οδηγηθούν κάποιοι άνθρωποι στο ταμείο ανεργίας. Σταματώντας τις δραστηριότητες της θα πληγούν και οι εγχώριοι προμηθευτές της. Όχι μόνο θα χάσουν έναν πελάτη και μελλοντικές παραγγελίες, αλλά είναι πολύ πιθανό η επιχείρηση που κλείνει να μην μπορέσει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς αυτούς. Για κάποιους προμηθευτές της το πλήγμα θα αποβεί μοιραίο. Δεν θα αντέξουν, άρα θα οδηγηθούμε σε νέα λουκέτα.
Τι σημαίνει για την υπόλοιπη οικονομία
Κλείσιμο ή υπολειτουργία σημαντικού αριθμού επιχειρήσεων, σημαίνει λιγότερα χρήματα από φόρους και εισφορές που κατευθύνονταν προς τα δημόσια ταμεία.
Συνεπώς η δυνατότητα του δημοσίου να πληρώσει μισθούς και συντάξεις θα περιοριστεί, άρα θα αναγκαστεί να διαθέσει λιγότερα στους δικαιούχους. Λαμβάνοντας λιγότερα οι αποδέκτες του δημοσίου και με δεδομένο το άσχημο ψυχολογικό κλίμα, η κατανάλωση θα υποχωρήσει σε χαμηλότερα επίπεδα. Με την σειρά του ο ισχνός τζίρος θα δρομολογήσει σε νέο κλείσιμο επιχειρήσεων και ο φαύλος κύκλος θα συνεχιστεί.
Αν δεν εξομαλυνθεί η κατάσταση με τα capital controls σύντομα, οι επιπτώσεις από το οικονομικό τσουνάμι δεν πρόκειται να σταματήσουν παρά μονάχα όταν φτάσουμε σε ένα πολύ χαμηλό βιοτικό επίπεδο. Πόσο χαμηλό;
Κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει με ακρίβεια. Το μόνο σίγουρο είναι πως θα είναι πολύ πιο κάτω από το σημερινό.
Τελικά δεν χρειάζονται τα τανκς, φτάνει να ελέγχεις τις τράπεζες.
Το νέο μνημόνιο
Το νέο μνημόνιο είναι δύσκολο να αποδώσει καρπούς με όλους αυτούς τους φορολογικούς περιορισμούς που καθιστούν το επιχειρηματικό περιβάλλον εχθρικό.
Ενδεικτικά παραδείγματα είναι ο φορολογικός συντελεστής για τα μικρομεσαία εισοδήματα που σκαρφαλώνει στο 29% και η προκαταβολή φόρου από επιχειρηματική δραστηριότητα που εκτινάσσεται στο 100%.
Αυτές οι διατάξεις δεν είναι απλώς αντίθετες προς την δημιουργία ευνοϊκού επιχειρηματικού κλίματος, αλλά δημιουργούν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού από τις αντίστοιχες επιχειρήσεις της ΕΕ.
Για παράδειγμα, αν οι αγρότες φορολογούνται αυστηρότερα και πληρώνουν πολλαπλάσιες εισφορές, αυτό οδηγεί σε αυξημένο κόστος στα τρόφιμα. Συνεπώς το βιοτικό επίπεδο θα κατέβει, ειδικά στους φτωχότερους που ξοδεύουν το μεγαλύτερο αναλογικά μέρος του εισοδήματος τους στο φαγητό.
Επίσης οδηγεί σε αυξημένες εισαγωγές τροφίμων, άρα επιδείνωση του εμπορικού ισοζυγίου, άρα στην αύξηση του χρέους. Του χρέους, στο όνομα του οποίου εφαρμόζεται αυτή η πολιτική. Στην πραγματικότητα η προοπτική του Grexit δεν έχει εξαλειφτεί.
Η διαφορά με την Κύπρο
Το κυπριακό κοινοβούλιο ψήφισε εσπευσμένα αυτές τις ημέρες έναν νόμο, σύμφωνα με τον οποίο οι ξένοι που θα κατοικήσουν στην Κύπρο θα απολαύσουν εξαιρετικές φορολογικές ελαφρύνσεις. Για παράδειγμα 0% φόρο σε μερίσματα και 50% έκπτωση στον φόρο εισοδήματος τα πρώτα 10 χρόνια παραμονής στη χώρα.
Ήδη ισχύει αφορολόγητο όριο 20.000 ευρώ, ενώ για τις εταιρείες ο συντελεστής επί των καθαρών κερδών είναι μόλις 12,5%.
Η εκμετάλλευση της ευκαιρίας για προσέλκυση ελληνικών κεφαλαίων, και όχι μόνο, είναι εμφανής. Οι Κύπριοι έχουν καταλάβει το αυτονόητο. Η άντληση χρημάτων από τη φορολογία δεν είναι αυτοσκοπός. Σημαντικότερη είναι η ανάγκη για επενδύσεις, για εισροή κεφαλαίου, για άνοιγμα νέων επιχειρήσεων. Μόνο έτσι μειώνεται η ανεργία, δημιουργούνται ευκαιρίες, παράγεται πλούτος.
Η εναλλακτική
Δυστυχώς δεν υπάρχει σοβαρή εναλλακτική λύση που να ακούστηκε από τους πολιτικούς μας. Το να μπουκάρουμε στην Τράπεζα της Ελλάδας και να ληστέψουμε την περιουσία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δηλαδή τις υπόλοιπες 18 χώρες της ευρωζώνης, είναι αδιανόητο να συζητιέται ακόμα και σε κουβέντα καφενείου, πόσο μάλλον από υπουργούς.
Αν πρόκειται να φύγουμε από το ευρώ, ΜΟΝΟ συναινετικά μπορεί να γίνει. Συντεταγμένα και οργανωμένα, με την βοήθεια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Το κακό είναι πως το σχέδιο της επιστροφής σε εθνικό νόμισμα εκφράζεται για την ώρα από κάποιους που δεν έχουν να κομίσουν απολύτως κανέναν μεταρρυθμιστικό λόγο.
Έχουν ωριμάσει πλέον οι συνθήκες να δούμε τα πράγματα ρεαλιστικά. Δεν έχει έννοια αυτήν την ώρα να συζητάμε για ποια Ευρώπη θέλουμε. Αντί να κραυγάζουμε στις συγκεντρώσεις τι Ευρώπη ονειρευόμαστε, ας κοιτάξουμε πρώτα να φτιάξουμε την Ελλάδα.
Ας ελπίζουμε, όσο ακόμα είμαστε ζωντανοί, ο πρωθυπουργός μετά την πρόσφατη μεταστροφή του να κάνει άλλη μία υπέρβαση. Να σημάνει ένα προσκλητήριο δράσης των υγιών παραγωγικών δυνάμεων.
Να αφουγκραστεί ειλικρινά, όχι ως ένας ακόμα πολιτικάντης, τα προβλήματα, τις ανάγκες, τις ευκαιρίες. Να ακούσει τους ανθρώπους της πράξης και να πράξει ανάλογα. Οι θεωρητικολογίες από τους καθηγητές και τα ρομαντικά ιδεολογήματα συγκρούστηκαν με την σκληρή πραγματικότητα και είδαμε με τον σκληρό τρόπο ποιος κέρδισε.
Παλιότερα είχε διατυπωθεί μια πρόταση με μικρό δημοσιονομικό όφελος αλλά με τεράστιο ψυχολογικό αντίκτυπο:
Όσοι είναι υπουργοί να επαναπατρίσουν τις καταθέσεις τους. Ας δείξουν επιτέλους έμπρακτη εμπιστοσύνη στην ίδια τους την κυβέρνηση. Αν οι ίδιοι δεν εμπιστεύονται τους εαυτούς τους, γιατί να το κάνουμε εμείς;
Βασίλης Παζόπουλος
capital.gr
